WebAudit Blog

Właśnie ukazało się polskie wydanie klasycznej już pozycji ?Homepage Usability: 50 Websites Desconstructed?.

Tytuł nie myli. Książka poświęcona tylko jednemu tematowi: projektowaniu … stron głównych serwisów internetowych.

Oczywiście polski tytuł, ?Funkcjonalność stron www. 50 witryn bez sekretów? zupełnie nie oddaje sensu oryginału, którym jest całkowita specjalizacja. Tak! Strony główne wymagają uwagi i osobnego podejścia. Masz 10 sekund na pokazanie się światu. Co mówi Twoja strona główna?

Pierwsze wrażenie było w moim przypadku olśniewające. (Inna sprawa, że czekałem na nie wiele tygodni, bo sobie statkiem płynęło).

Wygląd prawie albumowy, jedna z tych pozycji, jakie lubimy mieć na półce. Nietypowy, kwadratowy kształt (w polskim wydaniu prostokątny), rozmiary: 25×25 cm, waga dobrze ponad kilogram. Wewnątrz kolorowo, estetycznie i przejrzyście.

Teoria

Książka składa się z dwóch części. Pierwsza, nazwijmy ją teoretyczną, to 60 stron.

Na samym początku, dwoje autorów: Jacob Nielsen oraz Marie Tahir, udowadniają dlaczego warto pracować nad stroną główną. Slogan od którego zaczęli: strony główne to najbardziej wartościowe nieruchomości (real estate) na świecie. Bo kilkadziesiąt centymetrów kwadratowych ekranu przekazuje pierwsze wrażenie o firmach wartych milardy dolarów.

Następnie mamy 113 zaleceń Nielsena dla stron głównych. To nieoceniona pomoc dla wszystkich, którzy chcą oceniać swoje strony. Każde z zaleceń jest dość szczegółowo opisane. Pierwsze i najważniejsze dotyczą informowania o celu istnienia serwisu, oraz o samej firmie. To wciąż najczęściej chyba popełniane błędy w serwisach korporacyjnych. Podejście ?firmo-centryczne? zakłada, że czytelnik, skoro już tu przyszedł, to wie, czym się zajmujemy, no i co może znaleźć, lub zrobić na tej stronie? Tak oczywiście nie jest, mnóstwo wejść będzie przypadkowych, a ludzie nie muszą nawet znać firmy z nazwy.

Dalej następuje mniej już interesujące zestawienie statystyk z badania (o którym za chwilę). Gdzie najczęściej znajduje się logo, czy linki są podkreślone, ile procent witryn stosuje animację, lub? muzykę w tle. Niewiele tu nas zaskoczy.

Potem ? rzadkość u Nielsena ? zestawienie zaleceń wg priorytetów. Od tych absolutnie podstawowych, do ?domyślnych?, co do których udzielono nam dyspensy.

Praktyka

Następne 240 stron to zapowiadane w tytule badanie 50 stron głównych. Są tu właściwie wszystkie najważniejsze serwisy z roku wydania książki. A zatem:

• wielkie korporacje: Microsoft, IBM, Accenture,
• portale: BBC Online, Yahoo, CNET,
• serwisy e-commerce: eBay, Amazon, Ticketmaster.

Dwie rzeczy, którym autorzy poświęcają najwięcej miejsca to:

1. Wspomniana już identyfikacja. Jeśli firma nie pisze czym się zajmuje, pewne jest, że spotka ją cięty język Nielsena i Tahir.
2. Etykiety, etykiety, etykiety! Temat rzadko poruszany nawet w kursach usability. Oceniane strony główne zawierają mnóstwo nagłówków i odnośników, które są niejasne dla przypadkowego odwiedzającego, które mogą być błędnie zrozumiane, przez które serwis traci użytkowników. Jak unikać złych etykiet – to najważniejsza nauka, jaką wyciągniemy z lektury tej części.

Porady są niezłe, ale ich przekaz dosyć niefortunny. Otóż po lewej stronie mamy zrzut ekranowy strony głównej, no i numerki przy elementach, które zostają opisane po stronie prawej. Skakanie od ilustracji do tekstu szybko robi się męczące.

Polecam raczej metodę, którą stosuję w swoich raportach: opisowi każdego błędu towarzyszy natychmiast ilustracja fragmentu, którego dotyczy. Jest przy tym więcej pracy, ale dzięki temu łatwiej można taki raport czytać.

Absolutnie też nie akceptuję stylu, którego używają autorzy. W wielu miejscach miejsce racjonalnych argumentów zajmują stwierdzenia bardzo ogólne. ?It is good that??, ?It is fine that??, ?It?s odd that??, ?Great to?.? ? to fragmenty z jednej zaledwie analizy.

No przepraszam, jakbym klientom przedstawiał raporty, że „dobrze jest to stosować, jeszcze lepiej tamto, a już w ogóle świetnie coś innego”, chyba nie byliby zadowoleni. Racja. Jacob Nielsen może sobie pozwolić na taki ton, ale ludzie, którzy się uczą z jego książki już nie.

Przeczytanie wszystkich 50 analiz będzie ciężkim doświadczeniem. Problemy oraz sposoby ich rozwiązania powtarzają się, równie dobrze ich wartość merytoryczną dałoby się zamknąć w 20-30 analizach. Ale nikt nie powiedział, że musimy czytać wszystko. Można na przykład wybrać tylko te serwisy, które znamy, lub z branży, która nas szczególnie interesuje.

Do muzeum?

Daje o sobie miejscami znać wiek tej książki. Oryginał został napisany w roku 2001. Wszystkie strony zostały już parokrotnie przerobione. Kilka opisanych firm już dawno nie istnieje (choćby CDNow).

Zmieniły się też technologie i trendy. Prosty przykład, czyli szerokość strony. Dzisiaj coraz więcej serwisów rezygnuje z poprawnego wyświetlania w rozdzielczości 800×600, groteskowo brzmią więc rady, by w przypadku płynnego układu zachować szerokość od 620 do 1024 pikseli.

Początkowo chciałem z tak późnego wydania „Homepage Usability” po polsku zrobić podstawową wadę tej pozycji. Ale gdy parę dni temu wróciłem do oryginału, stwierdziłem, że jednak niewiele się zestarzało, może 5-10 procent.

Kupić, nie kupić?

Jeśli masz do czynienia ze stronami głównymi większymi niż blog ? kup!

Już same 113 zaleceń ma swoją wartość. Nielsen Norman Group sprzedaje podobne raporty za setki dolarów. A wreszcie możemy zobaczyć, jak te zalecenia realizowane są w praktyce.

Książka ma swoje wady. Jest przegadana. Jest wreszcie dość droga. Ale to wciąż najlepsze źródło wiedzy o projektowaniu stron głównych. Polecam.

Przydatne linki:

• Fragment części teoretycznej, który udostępnił Helion (PDF).
• Polska wersja w księgarni Helion.pl (79zł)
• Oryginał w Amazonie ($26).
• Cztery ćwiczenia do książki na stronach Jacoba Nielsena. Polecam szczególnie ćwiczenie pierwsze, ocena strony głównej BBC, można potem porównać swoje wypociny ze „wzorową” odpowiedzią Nielsena.